Wędzidełka w jamie ustnej są potrzebne do prawidłowego mówienia, jedzenia, oddychania, ogólnego funkcjonowania zarówno dziecka, jak i dorosłego człowieka. Niewłaściwa budowa wędzidełek powinna zostać jak najszybciej zdiagnozowana i skorygowana przez specjalistów. Jedną z metod leczenia jest podcięcie wędzidełka. Zabieg trwa krótko i nie boli.
Rodzaje wędzidełek w jamie ustnej
Wędzidełko jest cienką włóknistą błoną śluzową łączącą ze sobą dwa elementy i ograniczającą ich ruchomość. U człowieka wędzidełka występują w różnych częściach ciała. W jamie ustnej mamy, w zależności od lokalizacji, cztery rodzaje wędzidełek. Są to: wędzidełko języka (tzw. wędzidełko podjęzykowe), wędzidełko wargowe (w tym wędzidełko wargi górnej i wędzidełko wargi dolnej) i wędzidełko policzkowe. Wędzidełka pełnią ważne funkcje, a nieprawidłowości w ich budowie i lekceważenie tego faktu może skutkować m.in. poważnymi zaburzeniami mowy czy właściwego gryzienia pokarmów.
Wędzidełko policzkowe
Wędzidełko policzkowe, to małe fałdy tkanki po obu stronach linii górnych zębów. Wspomaga ono prawidłowe jedzenie, żucie, utrzymanie właściwego napięcia w mięśniach jamy ustnej. Zbyt krótkie wędzidełko policzkowe może powodować zaleganie jedzenia w policzkach, Zwiększa więc się ryzyko infekcji.
Wędzidełko podjęzykowe
Wędzidełko języka (czyli podjęzykowe) jest cienkim fałdem skóry łączącym jamę ustną z dolną powierzchnią języka. Wędzidełko to odpowiada za właściwe ruchy języka, jego ułożenie. Trzyma na uwięzi język. Możemy dzięki niemu rozdrabniać jedzenie, prawidłowo oddychać i poprawnie mówić. Najczęściej spotykaną wadą rozwojową jamy ustnej jest zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe. Wędzidełko może też być przyrośnięte lub zrośnięte. Niewłaściwa budowa tego wędzidełka zazwyczaj wykrywana jest już u noworodka, często jeszcze w szpitalu. Jeśli mama dziecka karmiąc je piersią czy butelką zauważy zaburzenia ssania (jest kłopot z odpowiednim przystawianiem butelki bądź piersi a także połykaniem dużych ilości powietrza w czasie jedzenia), warto jak najszybciej zgłosić się do laryngologa dziecięcego. Bywa, że nieprawidłowa budowa wędzidełka nie zostanie tak szybko zauważona. Jeśli chodzi o młodsze i starsze dzieci (także osoby dorosłe), to zbyt krótkie wędzidełko daje charakterystyczny kształt czubka języka (podobny do serduszka). U dzieci ze zbyt krótkim wędzidełkiem podjęzykowym w wieku przedszkolnym i szkolnym pojawiają się problemy z mową, np. seplenienie, kłopoty z wymawianiem takich głosek jak t, d, n, l, r, sz, rz, cz, dż, oddychanie przez usta, wady zgryzu, zaburzenia snu, częste infekcje górnych dróg oddechowych, kłopoty trawienne spowodowane zbyt słabym rozdrabnianiem pokarmów, trudności z utrzymaniem higieny jamy ustnej, które sprzyjają m.in. próchnicy zębów. U osób dorosłych nieprawidłowe wędzidełko języka ma negatywny wpływ na efekty leczenia stomatologicznego, uniemożliwia skuteczną terapię logopedyczną.
Wędzidełko wargowe
Głównym zadaniem wędzidełek wargowych jest zapewnienie swobodnych ruchów wargami. Wędzidełko wargowe umożliwia ssanie, żucie i utrzymywanie prawidłowego napięcia mięśni. Najczęstszymi wadami wędzidełek wargowych jest ich przerost lub niewłaściwa lokalizacja ich przyczepów. Może to skutkować obniżeniem się poziomu dziąseł, odsłonięciem szyjek zębowych, diastemą (przerwa między zębami), wadami zgryzu, zaburzeniami mowy, trudnościami w ssaniu, niedomykaniem się warg, kłopotami z prawidłową wymową.
Zabieg podcięcia wędzidełka – przebieg
Trzeba podkreślić, że zabieg podcięcia wędzidełka nie zawsze jest konieczny. Bywa, że anomalia jest niewielka i wystarczą odpowiednio dobrane ćwiczenia logopedyczne, by poradzić sobie z defektem. Jeśli jednak okazuje się, że podcięcie wędzidełka jest konieczne (co zasugeruje logopeda, laryngolog bądź stomatolog) warto zdecydować się na niego jak najszybciej. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, często z wykorzystaniem sedacji wziewnej, czyli gazu rozweselającego (podtlenek azotu). Trwa od kilku do kilkunastu minut. Aktualnie odchodzi się od stosowania skalpela czy nożyka, na korzyść lasera. Dzięki wykorzystaniu lasera krwawienie po podcięciu wędzidełka jest zdecydowanie mniejsze a regeneracja znacznie szybsza.
Czy podcięcie wędzidełka boli?
Podawane przed zabiegiem podcięcia wędzidełka znieczulenie sprawia, że pacjent praktycznie nie powinien odczuwać bólu. Podcięcie wędzidełka z użyciem nowoczesnego lasera jest bardzo precyzyjne, bezbolesne, trwa kilka minut. Rana goi się znacznie szybciej niż przy użyciu innych narzędzi.
Zabieg najczęściej przeprowadza laryngolog lub stomatolog, ale może też chirurg.
Przeciwwskazania do podcięcia wędzidełka, to m.in. uczulenie na środki znieczulające, infekcje górnych dróg oddechowych, zażywanie leków rozrzedzających krew, zaburzenia krzepliwości krwi.
Co jeść po podcięciu wędzidełka?
Po zabiegu podcięcia wędzidełka można pić wodę już po wyjściu z gabinetu lekarza. Kilka godzin po zabiegu pacjent może jeść posiłki (po ustąpieniu znieczulenia). Zaleca się jednak, by przez parę dni (ok. 3) były to raczej potrawy półpłynne, potem mogą być już normalne, o stałej konsystencji. Warto przez ok. 7 dni unikać potraw kwaśnych, ostrych, gorących. Generalnie trzeba stosować się ściśle do zaleceń specjalistów. Zarówno tego, który zabieg przeprowadzał, jak i logopedy.
