Przebarwienia na zębach u dorosłych i dzieci powstają z wielu różnych przyczyn. Jedną z nich jest próchnica. Każdą czarną plamkę pojawiającą się na szkliwie powinien jak najszybciej obejrzeć stomatolog.
Czy czarne kropki na zębach to próchnica?
Owszem, próchnica powoduje ciemne plamki na zębach, ale wtedy, gdy jest zaawansowana i nieleczona. W pierwszej fazie daje jedynie białe przebarwienia. Inne przyczyny tworzenia się czarnych plamek to kamień nazębny (kamień nad dziąsłem, czarne kropki przy dziąśle) i fluoroza. Fluoroza wywołuje zmiany koloru szkliwa, nawet ciemnobrązowe. Zaburzenie to powstaje pod wpływem nadmiernej ekspozycji na związki fluoru w czasie rozwoju zewnętrznej warstwy zęba, czyli szkliwa – od urodzenia do siedmiu lat. Zmiany mogą występować na jednym małym fragmencie szkliwa albo zlewać się w większą plamę. Stopień zaatakowania fluorozą jest uzależniony od dawek fluoru przyjmowanego z wielu źródeł, m.in. z wody, pasty do zębów, żywności. Jest kilka stopni fluorozy – od wątpliwej (białe plamki) poprzez bardzo łagodną, łagodną (brązowe plamy na połowie powierzchni), umiarkowaną (uszkodzenia brunatne na większej części szkliwa), nawet po ciężką.
Czarne plamki na zębach u małych dzieci mogą być spowodowane tzw. próchnicą butelkową. Choroba dotyczy zębów mlecznych (wpływa też na zęby stałe) i ma związek ze zbyt długim karmieniem butelką, zbyt częstym karmieniem piersią (sprawcą są bakterie gromadzące się na szkliwie). Próchnica butelkowa występuje do czwartego roku życia (także u niemowląt). Początkowo są to białe plamki na jedynkach. Potem w okolicach dziąseł pojawiają się czarne przebarwienia. Dziecko może mieć kłopoty z jedzeniem, bywa rozdrażnione, odczuwa ból. Zmiany koloru szkliwa mogą być też efektem ubocznym antybiotykoterapii.
Czarne plamki na zębach – leczenie
Najlepiej, gdy jak najszybciej po zauważeniu czarnej plamki na zębie skontaktujemy się z dentystą. Niekiedy okazuje się, że plama wymaga tylko starannego czyszczenia pastą z fluorem (przynajmniej dwa razy dziennie). Jeśli jednak mamy do czynienia z ubytkiem próchniczym trzeba usunąć próchnicę i powstały ubytek wypełnić materiałem kompozycyjnym. Jeśli chodzi o próchnicę butelkową u małych dzieci, to proces leczenia zależy od stopnia zaawansowania zmian. Stomatolog zaproponuje fluoryzację (zabieg przy początkowych objawach) bądź impregnację zębów roztworem azotanu srebra (gdy na zębach są już widoczne zmiany). W sytuacji, gdy zęby są silnie zniszczone przez próchnicę, konieczne okazuje się dłuższe leczenie ubytków bądź usunięcie zęba. Fluorozę leczy się uzupełniając ubytki próchnicowe i wspomagając remineralizację szkliwa. Ważne, by w diecie znalazły się także produkty bogate w wapń (głównie mleko i jego przetwory). Zaleca się też stosowanie past do zębów bez fluoru.
Jak zapobiec powstawaniu czarnych plamek?
Jednym z czynników zmieniających kolor szkliwa jest kamień nazębny, dlatego też warto zawczasu zadbać, by się nie tworzył, a w razie potrzeby zgłaszać się do stomatologa. Wskazane jest zastosowanie skalingu (usuwanie kamienia ultradźwiękami) bądź piaskowania zębów (usuwanie osadów przy pomocy krzemionki). Skaling pod i naddziąsłowy może dać natychmiastowy efekt. Nie sposób tych zabiegów zastąpić nawet najlepszą pastą do zębów. Powstawaniu czarnych plamek na zębach sprzyja określona dieta, dlatego warto pamiętać, by po zjedzeniu, czy wypiciu silnie barwiących pokarmów, bądź napojów (jak np. buraki, czerwone wino, kawa, herbata) od razu wypłukać jamę ustną, a później, po około 30 minutach umyć także zęby. Korzystna dla koloru szkliwa będzie również rezygnacja z palenia papierosów, które powodują powstawanie kamienia nazębnego. Prawidłowa higiena jamy ustnej, stosowanie nici dentystycznych, wykałaczek, płynów do płukania ust mają kluczowe znaczenie w profilaktyce przebarwień na zębach.
