Mleczaki mają do odegrania bardzo ważną rolę w rozwoju dziecka. Potrzebne są nie tylko do jedzenia, wpływają też m.in. na mowę, mimikę twarzy. Od ich kondycji zależy stan zębów stałych. Dlatego należy o nie dbać i leczyć w razie potrzeby. Wypadanie zębów mlecznych trwa kilka lat. W tym okresie warto częściej odwiedzać stomatologa.
Czym są zęby mleczne?
Zęby mleczne, to pierwsze zęby, których zawiązki pojawiają się już w życiu płodowym, niezwykle istotne dla rozwoju dziecka. Uczestniczą m.in. w nauce żucia pokarmów, mówieniu, kształtowaniu mimiki twarzy. Zęby mleczne są słabsze od stałych, mniej zmineralizowane, mają cieńszą warstwę szkliwa, są bardziej podatne na działanie kwasów, a przez to próchnicę (konieczne trzeba ją leczyć). Między wyrastającymi mleczakami robią się spore przerwy. Potrzebne, by zęby stałe miały potem gdzie się pomieścić. Mleczaki stanowią podwaliny pod zęby stałe, znacznie większe od mleczaków i potrzebujące dużo więcej miejsca w jamie ustnej. Mleczaki co prawda mają korzenie, ale znacznie cieńsze i mniejsze od tych w zębach stałych.
Ile jest zębów mlecznych u dzieci?
W sumie w jamie ustnej dziecka wyrasta 20 mleczaków, po 10 w szczęce dolnej i górnej. W tym są cztery siekacze, dwa kły, cztery zęby trzonowe.
Czas pojawiania się zębów mlecznych u dzieci zależy od wielu czynników, w dużym stopniu jest uwarunkowany genetycznie. Schemat ząbkowania wygląda tak: na ogół między 6 a 8 miesiącem życia pojawiają się pierwsze dolne siekacze (u niektórych dzieci pierwsze mleczaki wyrastają już w 3 miesiącu, u innych w 12); między 8 a 12 – pierwsze górne siekacze; między 9 a 13 – drugie górne siekacze; między 10 a 16 – drugie dolne siekacze; między 13 a 19 – górne pierwsze trzonowce; 14 – 18 miesiąc – dolne pierwsze trzonowce; 16 – 22 miesiąc – górne kły; 17 – 23 miesiąc – dolne kły; 23- 31 miesiąc – dolne drugie trzonowce; 25 – 33 miesiąc – górne drugie trzonowce.
To, kiedy następuje wypadanie zębów mlecznych (pod mleczakami są zawiązki zębów stałych) zależy m.in. od diety, genetyki, płci (szybciej u dziewczynek), czasu, w jakim pojawiły się pierwsze ząbki. W dużym stopniu uzależnione jest to od stanu mleczaków – dotknięte próchnicą dzieci tracą wcześniej od zdrowych.
Przeważnie mleczaki dzieci tracą w analogicznej kolejności do tej, w jakiej wyrosły. Pierwsze mleczaki, dolne jedynki, wypadają około 6 – 7 roku życia dziecka, dolne dwójki w wieku 7 – 8 lat. Po nich wypadają górne jedynki (6 – 7 lat) i dwójki (7 – 8 lat). Dolne kły dziecko z reguły traci, gdy ma 9 – 12 lat, górne kły 10 – 12 lat.
Zdarzają się nieprawidłowości w procesie wypadania zębów mlecznych. Mówimy o nich, gdy dziecko zaczyna tracić zęby zbyt szybko, przed 5 rokiem życia, albo za późno, po 8 roku życia i nie ma to nic wspólnego z genetyką. Warto skontaktować się z lekarzem, bowiem coś może być nie tak ze stanem zdrowia dziecka. Zbyt szybkie wypadanie zębów mlecznych może być jednym z symptomów chorób dziąseł, cukrzycy bądź łuszczycy. Natomiast opóźnienie może wskazywać np. na niedobór witaminy D i krzywicę, kłopoty z tarczycą, mukowiscydozę, nieprawidłowości w budowie szczęki (brak zawiązków zębów stałych). W trakcie wypadania zębów rodzice powinni być szczególnie czujni i zapewnić dziecku systematyczne, co kilka miesięcy, konsultacje stomatologiczne.
Czy wyrywać ruszające się zęby mleczne?
To pytanie nurtuje wielu rodziców. Wymiana zębów mlecznych na stałe trwa kilka lat. Zanim to nastąpi, zęby mleczne zaczynają się chwiać. Bywa, że dziecko z chwiejącym się zębem funkcjonuje normalnie wiele tygodni. Nie od razu trzeba iść do stomatologa. Jednak, gdy dziecko skarży się, że ruszający się mleczak bardzo boli, maluch nie może nim gryźć, lepiej go usunąć. Często zdarza się, że ząb wiszący na tzw. włosku sam wypada w domu. Jeśli tak się stanie, należy do zębodołu włożyć sterylny gazik (dziecko powinno go zagryźć i trzymać ok. 30 minut), by zahamować krwawienie. Gdy ruszający się mleczak boli, ale nie jest rozchwiany w ogóle albo bardzo mało, warto zgłosić się z dzieckiem do stomatologa. Doświadczony dentysta, jeśli trzeba, zastosuje środek znieczulający, wyrwie ząb sprawnie i bezboleśnie.
