Potocznie ślinochron, fachowo koferdam, to urządzenie stomatologiczne bardzo ułatwiające pracę dentyście, a pacjentowi zapewniające zdecydowanie większy komfort i bezpieczeństwo podczas zabiegu stomatologicznego. Koferdam daje gwarancję precyzji i dokładności. Praktycznie nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykorzystywania.
Czym jest koferdam?
Koferdam, to kwadratowy płat gumy, najczęściej wykonany z lateksu (najpopularniejszy materiał) lub silikonu. Służy do odizolowania obszaru przeprowadzanego zabiegu dentystycznego od pozostałej części jamy ustnej. Wykorzystywany jest w stomatologii zamiast popularnych wałeczków ligniny wkładanych między zęby a dziąsła. Wchłania nadmiar śliny w trakcie zabiegu (to główne jego zadanie), umożliwia pacjentowi większy komfort i sprzyja zachowaniu właściwej higieny (jest barierą chroniącą przed dostaniem się drobnoustrojów). Faktycznie skraca też czas trwania zabiegu, bo nie traci się go na osuszanie jamy ustnej i wymianę wacików. Stomatolog znacznie lepiej widzi obszar swojego działania i ma łatwiejszy dostęp do leczonych akurat zębów.
Przeważnie koferdamy bywają koloru niebieskiego lub zielonego, ale można spotkać się z innymi wariantami, jaśniejszymi, przezroczystymi, ciemnymi. Mają też różną grubość. Im jest cieńszy, tym łatwiejszy do założenia, ale taki z kolei w mniejszym stopniu uszczelnia zęby. Wymiary koferdamu mogą być różne, zwykle to 15×15 cm. Występuje też w rolkach 12,5×15 cm. Można spotkać koferdamy smakowe (np. miętowe) i zapachowe, bardziej atrakcyjne dla wielu pacjentów.
Koferdam składa się z kilku podstawowych elementów – gumowej płachty; ramki zrobionej z metalu lub plastiku, dzięki której możliwe jest rozciągnięcie gumy; metalowych klamer (bywają też koferdamy bezklamrowe); kleszczy lub szczypiec do mocowania klamer na zębie, które zakłada się do otworów w klamrach; dziurkacza, którym dentysta wycina w gumie otwory na zęby.
Kiedy używa się koferdamu?
Przeważnie koferdam wykorzystywany jest przy leczeniu kanałowym (endodoncja), ale może być też używany podczas innych zabiegów dentystycznych, w leczeniu zachowawczym, w protetyce (m.in. podczas cementowania koron). Dostępny jest też na rynku światło utwardzalny koferdam w płynie przydatny do ochrony dziąseł podczas takich zabiegów, jak wybielanie, czy piaskowanie. Służy on też do uszczelniania koferdamu gumowego.
Zanim dojdzie do zabiegu z użyciem gumowego koferdamu, dentysta wycina w nim otwór specjalnym dziurkaczem i zakłada arkusz gumy tak, by przez otwór przechodził leczony ząb, niekiedy też sąsiednie zęby. Potem dentysta zakłada specjalną klamrę dopasowaną do wielkości i kształtu zęba, naciąga gumową membranę (ślinochron) na ramkę znajdującą się wokół ust pacjenta. Koferdam musi być mocno naciągnięty, prawie przezroczysty, ale nie może się rwać (istnieje ryzyko rozdarcia go ostrymi narzędziami). W przypadku leczenia kanałowego koferdam zakładany jest tak, by izolować tylko leczony ząb. Samo zakładanie koferdamu trwa z reguły kilkadziesiąt sekund.
Przeciwwskazania do stosowania koferdamu
Nie ma specjalnych przeciwwskazań do korzystania z tego udogodnienia stomatologicznego. Jeśli ktoś jest uczulony na lateks, można zastosować gumę zrobioną z innego materiału. Proces zakładania koferdam nie jest uciążliwy dla pacjenta. Co istotne – koferdam nie utrudnia mu oddychania (choć można oddychać tylko przez nos). Jeśli jednak pacjent cierpi na schorzenia górnych dróg oddechowych trzeba zwrócić szczególną uwagę na ułożenie gumy, by nie zakryć mu nosa a przez to utrudnić oddychania. Pewien dyskomfort bywa odczuwalny podczas samego zakładania klamry. Jeśli pacjent skarży się na większy ból, można zastosować znieczulenie miejscowe.
